Թուրքիայի հայկական Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցին գտնվում է փլուզման վտանգի առաջ

Թուրքիայի Կեսարիայի նահանգի Թոմարզա շրջանում (հայկական նախկին Տոմարածին գյուղ) հայկական Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցին անմխիթար վիճակում է գտնվում: Եկեղեցու տանիքի քարե սալիկները ճաքեր են տվել, կոտրվել, իսկ պատերի ստորին հատվածներում ծեփերը թափվել են, հայտնում է ermenihaber-ը:

Թոմարզայի մշակութային միության նախկին ղեկավար Հասան Գյուրբյուզը հայտնել է, որ եկեղեցին փլուզման վտանգի մեջ է:

Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցին կառուցվել է 1837թ. (1570թ.) տեղական քանդակագործական հատուկ արվեստով և աղյուսներով: 1915թ. Հայոց ցեղասպանությունից հետո եկեղեցին որպես պահեստ և կինոսրահ են օգտագործել, իսկ հետագա շրջանում այն լքվել է: Անտարբերության մատնված եկեղեցու քիվերը նույնպես կոտրվել են: Տանիքը խոտով է ծածկվել:

Նշվում է, որ Կեսարիայի հուշարձանների պահպանության վարչության նախաձեռնությամբ, մշակույթի և բնության ժառանգության պաշտպանության հանձնաժողովի որոշմամբ զեկույց է պատրաստվել, որտեղ ներկայացվել է եկեղեցու վերականգնման ծրագիրը: Բայց պատմական եկեղեցին այդպես էլ չի վերանորոգվել:

Հասան Գյուրբյուզը նշել է, որ Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցին պատմական և ճարտարապետական կառուցվածքով կարևոր մշակութային ժառանգություն է:

«Մեր ամենամեծ ցանկությունն է վերականգնել եկեղեցին և այն դարձնել զբոսաշրջային վայր: Եկեղեցին վերածվել է աղավնիների բույնի և ամեն պահի փլուզման վտանգի մեջ է: Ակնկալում ենք, որ մշակույթի և զբոսաշրջության նահանգային վարչության պաշտոնյաները կզբաղվեն այս հարցով»,-ասել է Գյուրբյուզը:

Հիշեցնենք, որ թուրքերն ու քրդերը տեղաբնակ հայերի քաջության համար Թոմարզան անվանում էին «Քյուչուկ Զեյթուն», այսինքն՝ Փոքր Զեյթուն։ Ցեղասպանության օրերին մեծ ու փոքր, կին ու տղամարդ զենքի են դիմել՝ թրքական բանակին ու քուրդ համիդիեին պատճառելով մեծ կորուստներ։

1929-ին վերջին հայերը, թվով 145 հոգի, հեռացան հայրենի բնակավայրից եւ տեղափոխվեցին Խորհրդային Հայաստան։ Թոմարզայի հայկական մշակութային հետքերը մինչ օրս էլ տեսանելի են թե՛ քաղաքում, թե՛ քաղաքի մերձակայքում։